داشتم کارهایی رو که قرار بود سال پیش انجام بدهیم در انجمن علمی مرور می کردم که این ها را پیدا کردم. حسرت کارهای انجام نشده از آن دست احساس هایی است که امیدوارم هیچ وقت نصیب تان نشود.
پی نوشت: ای دل دیگه بال و پر نداری داری پیر می شی و خبر نداری!
تلویزیون گزارشی پخش می کند از وضع بد اقتصادی یونان. گزارشگر رفته است به یکی از مشهورترین مناطق گردشگری یونان. به منطقه ای که به قول خودش 2500 سال قدمت دارد. به منطقه ی جنگ زده می ماند! هیچ جنبنده ای تا کیلومترها پیدا نیست. و گزارشگر تو ضیح می دهد که به دلیل شرایط بد اقتصادی، این مکان به این روز درآمده و ... . و من حیران بر جا مانده ام. اینجا یونان است در آغاز عصر خدا.
درباره ی پیشاسقراطیان، اول این که چرا همه ی تاریخ های فلسفه از اینجا شروع می شوند؟ مگر نه این است که سقراط ( به گواهی محاورات شاگردش افلاطون) نخستین کسی بود که به شیوه ی عقلانی به تحلیل عالم پرداخت، پس چرا تاریخ فلسفه از او آغاز نمی شود؟ یا چرا حکمای یونان و نه مثلا حکمای چین باستان یا مصر باستان؟ چه چیز خاصی در کار پیشاسقراطیان( همان حکمای پیش از سقراط) بوده که همه تاریخ نویسان متعهدند که تاریخ فلسفه خود را از کار آن ها آغاز کنند؟ جواب بیشتر این سوال ها را نمی دانم اما چیزی که به نظرم در کار همه ی این حکما مشترک است، تامل آنهاست درباره ی عالم طبیعت و وجود یک عامل وحدت آفرین در آن. بیشتر آنها هم نگاهی مادی به این عامل داشتند. و آن چیزی که کار آن ها فاقد آن است همان شیوه ی استدلالی است که فلسفه مدعی است روش کارش مبتنی بر آن است. این همان چیزی است که اگوست کنت آن را دوره ربانی می نامد. یعنی تحلیل پدیده های طبیعی بر اساس اعتقادات و باورهای دینی یا خرافی.
و اما سقراط. و ما ادراک ما سقراط! نخستین فیلسوفی که حقیقتا راه و روش سایر فیلسوفان را مشخص کرد. یگانه آدمی که در برابر دین کهن و سنت های باستانی ایستاد و گفت شاید اشتباه باشند. و سرانجام قهرمانی که دلیرانه شهید شد.( سوالی که من همیشه درباره ی مرگ سقراط به ذهنم می آید این است که چرا جام شوکران؟! آیا اعدام های آن زمان واقعا این قدر رمانتیک بوده یا تاریخ را به نفع سقراط تغییر داده اند؟) یادم می آید یکی از اساتید ایشان را پیامبر می دانست و وقتی با حیرت بسیار شاگردانش مواجه شد، گفت : اما قطعا می توان او را شبه پیامبر دانست. و این تعبیر شاید به دلیل سخنی از خود سقراط باشد که گویا می گفته صدایی از معبد دلفی او را به جستجوی حقیقت کشانده. در هر حال او فیلسوفی است که بر تاریخ بعد از خود تاثیر فراوانی گذاشته. شیوه اش در برخورد با مسایل(چنانکه محاورات افلاطون به ما نشان می دهد) به شیوه پرسش و پاسخ بوده. و شاید از معدود فلاسفه ای باشد که به فلسفه خودش پایبندی عملی نشان داده تا آنجا که حاضر نشده از زندانی که او را به اتهام فساد در دین و گمراه کردن جوانان در آن انداخته بودند و در آن در انتظار مرگ به سر می برده، فرار کند. تفاوت او با حکمای پیش از خودش شاید در این باشد که سقراط بیشتر از آن که به عالم طبیعت و عامل وحدت دهنده ی آن بیندیشد، به انسان و عالم انسانی تامل نشان می داد. او از خصایل و رذایل آدمی از مردم سوال می کرد. می خواست بداند خوب چیست، شجاعت کدام است، زیبایی چیست و ... همچنین او درباره ی نفس آدمی و جاودانه بودن آن هم حرف هایی دارد.( البته همه اینها در صورتی است که محاورات افلاطون را که در آن از سقراط نام برده و نقل قول آورده، درست و مبتنی بر واقعیت بدانیم). حرف های او از این جهت که دنبال حقیقت بود و آنچه همه می گفتند را حقیقت نمی پنداشت، الگوی فلسفه بعدی شد. و البته از این نظر که همه چیز را زیر سوال می برد، منفور بزرگان جامعه شد. این است که تقریبا در همه زمانها این تصور از فیلسوف در ما وجود دارد که باید با آنچه همه می پندارند درست است، و با دین پذیرفته شده جامعه مخالفت کند.
پی نوشت: این ها که ملاحظه می فرمایید قرار بود سرکلاسی با عنوان تاریخ فلسفه به عنوان آنچه درباره ی سقراط و پیشاسقراطیان می دانم، ارائه شود که نشد! گفتم هدر نرود! :)
امروز یک ایمیل به دستم رسید. مثل همه ی ایمیل های دیگری که از این گروههای اینترنتی می رسد، همین جور خوش خوشک داشتم می خواندم و نمی خواندمش. اما موضوع این یکی با بقیه ی ایمیل ها فرق می کرد. یک ادعای خیلی بزرگ علمی داشت. خودتان متن اش را بخوانید:
فیلم مستند Expelled - No Intellingence Allowed ( اخراج شده – هیچ هوشمندی مجاز نیست) محصول سال 2008 آمریکا به موضوع جنجالی اخراج اساتید دانشگاهی می پردازد که نظریه تکامل داروین را قبول ندارند یا در کنار آن، نظریه طراحی هوشمند را هم تدریس کرده اند.![[تصویر: 300_166405.jpg]](http://i.acdn.us/image/A1664/166405/300_166405.jpg)
نظریه تکامل بیان می کند که نوع انسان تکامل یافته جانداران تک سلولی اولیه است و به نوعی نقش خدا را در خلقت رد می کند و اساس و آغاز خلقت را بر پایه تصادف و احتمال می داند. این نظریه از 150 سال قبل تا حالا به عنوان تنها نظریه علمی که چگونگی آغاز حیات را بیان می کند مطرح است. البته تحقیقات دانشگاه های کالیفرنیا و کین ستیت ثابت کرد که قدیمی ترین انسان هایی که تا کنون کشف شده اند، شبیه انسان های امروزی هستند و این تحقیقات نظریه داروین را درباره ی خلقت انسان رد کرده است.+
در سال 1988 استفان سی مایر بر پایه برهان نظم و بر پایه برهان هایی از ریاضیات نظریه ی دیگری را درباره ی آغاز جهان مطرح کرد که همان طراحی هوشمند است. در این نظریه بیان می شود که بهترین توضیح برای چگونگی آغاز جهان و خلقت موجودات با فرض وجود علتی هوشمند محقق می شود. از جمله استدلال های قائلین به این نظریه این است جهان ( و حتی اگر آغاز جهان را از تک سلولی ها بدانیم، خود ِ سلولها) بسیار پیچیده تر از آن هستند که حتی احتمال آن برود که تصادفی به وجود آمده باشند. دیگر آن که می گویند ثوابت فیزیکی موجود در جهان از جمله ثابت گرانش و ثابت پلانک آن چنان دقیق تنظیم شده اند که کوچکترین تغییری در آن ها به نابودی کل عالم می انجامد و این دقت نمی تواند تصادفی باشد. از همان زمان حملات معتقدین به نظریه تکامل به این نظریه و طرفدارانش آغاز شد و این نظریه را علم سخیف یا شبه علم (junk science و semi science ) نامیدند. +
این فیلم هم به نوعی نشان دهنده ی همین درگیری است. دانشمندانی که فقط به دلیل مطرح کردن طراحی هوشمند در کنار نظریه تکامل نه تنها از کار خود اخراج شده اند، بلکه در لیست سیاه قرار گرفته اند و دیگر شانسی برای پیدا کردن کار تدریس در هیچ کالج و دانشگاهی را ندارند! نکته جالب قضیه این است که همه ی این ها در کشوری اتفاق می افتد که مدعی آزادی بیان در تمام جنبه هاست. در چنین کشوری است که استاد دانشگاهی که سابقه ی تدریس 30 ساله دارد، به علت مطرح کردن یک نظریه علمی ( که به اثبات وجود خدا می انجامد) زودتر از موعد بازنشسته می شود.
کار به جایی رسید که به علت شکایت 11 نفر از والدین کودکانی که در مدرسه شان در منطقه داور در ایالت پنسیلوانیا، نظریه ی طراحی هوشمند تدریس شده بود، مسئولان آن مدرسه مجرم شناخته شدند(!) و تدریس این نظریه درتمام مدارس آن ایالت ممنوع شد!
این نظامی است که در برابر کوچکترین اثبات علمی خدا مقاومت می کند. سوال این است :چرا؟ اگر علم ثابت کند خدایی هست چه می شود؟ غیر از این است که همه ی مردم دسته دسته به خدا ایمان می آورند؟ چه کسی از ایمان آوردن مردم به خدا بیشترین ضرر را می بیند؟
این لینک قسمتی از فیلم هست که در اون بن استین از چارلز داوکینز (یکی از ملحدانی که بر اثر اعتقاد به نظریه داروین به خدا بی ایمان شده است) سوال می کند که اگر بعد از مرگ خدا را ببیند به او چه خواهد گفت؟ داوکینز جواب می دهد: همان جوابی که برتراند راسل داد می گویم: قربان چرا آن قدر رنج کشیدید که خودتان را پنهان کنید؟ و استین در ادامه می گوید: اما اگر طراحی هوشمند درست باشه خدا پنهان نیست. اگر ما آزادی این رو داشته باشیم که با علم به وجود خدا برسیم، چه چیزی می تونه از این جذاب تر باشه؟
این آقای چارلز داوکینز نویسنده ی کتابی هست به نام توهم خدا که میلیون ها دلار در آمریکا و کل جهان فروش کرده و در این کتاب او وجود خدا را به کلی انکار کرده . او در این فیلم اعتراف می کند که این اعتقاد از وقتی در او به وجود آمد که نظریه داروین را مطالعه کرد. در مقابل این کتاب، کتاب دیگری هست به نام توهم داروین. یعنی می خواهم بگویم جنگی تمام عیار آن طرف آغاز شده ولی ما هنوز هم سعی داریم داروین را معتقد به خدا جلوه دهیم و نظریاتش را وحی مُنزل. البته ایراد ما بیشتر در این است که در حوزه علوم پایه به آن پیشرفتی که در حوزه های کاربردی این علوم رسیده ایم ، دست نیافته ایم. مثلاً در نانوتکنولوژی همپای دنیا پیش رفته ایم ولی در زیست شناسی پایه کار چندانی صورت نگرفته. همچنان که در فناوری هسته ای جلو رفته ایم ولی در فیزیک نظری همچنان کتاب های بیست سال پیش را تدریس می کنیم.
لینک های پیشنهادی : وبلاگ فلسفه شعور و وبلاگ آنتی داروینسم درباره ی این فیلم توضیحات خوبی داده اند.
پی نوشت : راستش حرف درباره ی این فیلم و تقابل این نظریه خیلی زیاد است . پیشنهاد می کنم لینک های مرتبط را به دقت بخوانید و اگر می توانید فیلم را حتماً ببینید.
این نموداری بود( البته دقیقاً این نمودار نبود! خیلی سعی کردم شبیه آن نمودار شود ولی چون فرصت کافی نداشتم بهتر از این از آب درنیامد. همین اندازه که کلیت مطلب را نشان می دهد برای منظور من کافی است)که دیروز سر کلاس فلسفه اخلاق
استاد روی تخته کشید. A آقا و B خانم است. A و B زن و شوهر هستند. سوال این است: چه
راه حل اخلاقی وجود دارد که بتواند زندگی A و B را مساعدتر از حال حاضر کند؟ یا حالت
تعادلی این نمودار چه وضعیتی است؟( که البته بهتر است که آن وضعیت اخلاقی باشد)
منتظر پاسخ های شما هستم
درباره ی ارتباط این پست با تولید علم هم بعد از دریافت نظرات توضیح خواهم داد
